Z dniem 20 maja 2021 r. w życie weszły nowe przepisy dotyczące hulajnogi elektrycznej, tzw. UTO przepisy 2021. Wreszcie użytkownicy hulajnóg będą mogli poruszać się po ścieżkach rowerowych, ale z mocno ograniczoną prędkością – tylko do 20 km/h. Ustawa “Prawo o ruchu drogowym” określa kto, gdzie i jak może korzystać z UTO oraz za jakie zachowania wisi nad nad nami groźba mandatu. Niestety, oczekiwane regulacje są niekompletne, nie uwzględniają pojazdów niewpisujących się w sztywne definicje, a przede wszystkim nie biorą pod uwagę realiów korzystania z tego typu urządzeń. W praktyce nowa ustawa może być sporym utrudnieniem dla elektromobilności.
W poniższym artykule przedstawiliśmy wszystko, co musisz wiedzieć jako użytkownik hulajnogi elektrycznej.
Spis treści
Hulajnogi elektryczne przepisy 2021
Prace nad ustawą rozpoczęły się jeszcze w 2018 r. i przez trzy lata w projekcie wprowadzono wiele poprawek. Przeprowadzane były nawet konsultacje publiczne, a wybrane podmioty mogły wyrazić swoje – często pełne uwag – opinie. Część rzeczywiście została uwzględniona, ale sporo z nich Ustawodawca odrzucił. Po 30-dniowym Vacatio Legis, nowe przepisy hulajnogi elektryczne nabierają mocy prawnej 20 maja 2021 r.
Szczególne kontrowersje budzi zapis dotyczący ograniczenia prędkości – na hulajnogach elektrycznych i UTO można poruszać się maksymalnie do 20 km/h, nawet na pustych ścieżkach rowerowych! Jeszcze ciężej jest w przypadku poruszania się po chodniku, gdy ścieżki rowerowej zabraknie – kierujący powinien zejść z hulajnogi i prowadzić ją w rękach lub jechać z prędkością pieszego (bliżej nieokreśloną). Każdy, kto miał okazję korzystać z tego typu pojazdów wie, jak bardzo uciążliwe jest poruszanie się w takim tempie. Senat wprawdzie sugerował zmianę w zapisie, która pozwalałaby użytkownikowi dostosować prędkość jazdy do aktualnych warunków ruchu, ale Sejm poprawkę odrzucił. Co ciekawe, prawie wszystkie kraje Unii Europejskiej pozwalają na jazdę do 25 km/h. Mocniejsze restrykcje obowiązują tylko w trzech krajach: Polsce, Niemczech i Danii.
Chociaż nowa ustawa określa wreszcie potrzebne definicje oraz reguluje kwestie poruszania się hulajnóg po ścieżkach rowerowych, to wiele z nowych zapisów w praktyce znacznie utrudnia korzystanie z UTO. Pomimo kilku lat pracy i wielu poprawek ustawa jest niedopracowana, dziurawa i nie bierze pod uwagę realiów korzystania z pojazdów osobistych. Czyżby to był koniec rozwoju elektromobilności w Polsce?
Definicje – czym jest hulajnoga elektryczna?
Ustawa z 2021 r. dokładnie definiuje, co mamy rozumieć poprzez pojęcie hulajnogi elektrycznej czy UTO.
Hulajnoga elektryczna to pojazd napędzany elektrycznie, dwuosiowy, z kierownicą, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe.
Urządzenie transportu osobistego (UTO) to pojazd napędzany elektrycznie, z wyłączeniem hulajnogi elektrycznej, bez siedzenia i pedałów, konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania się wyłącznie przez kierującego znajdującego się na tym pojeździe.
Urządzenie wspomagające ruch (UWR) to urządzenie lub sprzęt sportowo rekreacyjny przeznaczony do poruszania się osoby w pozycji stojącej, napędzane siłą mięśni.
Pojazdy niemieszczące się w tych sztywnych definicjach zostały zupełnie pominięte, dlatego kwestia poruszania się np. hulajnogą elektryczną z siedziskiem jest w dalszym ciągu nierozwiązana. Według nowych regulacji, na hulajnodze poruszać możemy się wyłącznie w pozycji stojącej i bez bagażu.
Od ilu lat można jeździć na hulajnodze elektrycznej?
Hulajnoga elektryczna przepisy – od ilu lat można jeździć hulajnogą elektryczną?
- Dzieci do 10 roku życia mogą poruszać się hulajnogami oraz UTO wyłącznie w strefie zamieszkania i tylko pod nadzorem osoby dorosłej (co w pełni popieramy).
- Młodzież (od 10 do 18 roku życia) może korzystać z UTO i hulajnóg samodzielnie, ale w ich przypadku konieczne jest posiadanie karty rowerowej lub prawa jazdy kategorii AM, A1, B1 lub T.
- Osoby pełnoletnie nie są objęte żadnymi obostrzeniami i nie muszą posiadać dodatkowych dokumentów.
Tutaj wszystko jest jasne, spójne i logiczne, choć ciężko nam wyobrazić sobie 17-latka, który pamięta o wożeniu ze sobą karty rowerowej. Powyższe obostrzenia nie dotyczą oczywiście urządzeń wspomagających ruch, takich jak rolki, deskorolki czy hulajnogi bez napędu elektrycznego.
Gdzie można jeździć?
Teraz czas na najważniejszą kwestię – gdzie i jak można jeździć na hulajnodze elektrycznej? Poniżej przedstawiamy schemat postępowania.
- Jeśli jest ścieżka rowerowa, to zawsze poruszamy się ścieżką. Oczywiście nie szybciej niż ustawowe 20 km/h.
- Jeśli ścieżki rowerowej nie ma, to w pierwszej kolejności poruszamy się jezdnią, ale tylko jeśli dozwolony jest na niej ruch do 30 km/h. Nas w dalszym ciągu obowiązuje prędkość max. 20 km/h.
- Jeśli nie ma ścieżki rowerowej, a na jezdni obok obowiązuje prędkość powyżej 30 km/h, to przenosimy się chodnik i poruszamy z prędkością pieszego.
Nieco inaczej sprawa wygląda w przypadku korzystania z urządzeń transportu osobistego, takich jak elektryczne deskorolki i monocykle. Tutaj również użytkownik ma obowiązek korzystania z infrastruktury rowerowej, ale jeśli jej nie ma, powinien od razu korzystać z chodnika. Użytkownik UTO w żadnym przypadku nie może poruszać się jezdnią. Poruszając się na rolkach, deskorolkach i innych UWR możemy poruszać się dowolnie ścieżką rowerową lub chodnikiem, ale nie możemy korzystać z jezdni.
Przepisy hulajnoga elektryczna: użytkownicy pojazdów wszystkich trzech kategorii (hulajnogi elektryczne, UTO i UWR) mają pierwszeństwo przed autami na przejazdach rowerowych.
W nowej ustawie zupełnie nie uwzględniono sytuacji, w których obok jezdni z dozwoloną prędkością powyżej 30 km/h nie ma ani chodnika, ani ścieżki rowerowej. W ten sposób wykluczono wielu mieszkańców małych miejscowości, którzy nie zawsze posiadają samochód i mają ograniczony dostęp do transportu publicznego. Coraz więcej osób traktowało hulajnogę elektryczną jako wygodny środek transportu do pracy czy po niewielkie zakupy. Teraz za jazdę poboczem grozi nam mandat.
To jeszcze nie wszystko. Nowe przepisy uto mówią, że podczas poruszania się jezdnią konieczne jest sygnalizowanie zmiany kierunku jazdy. Choć wprowadzenie tego przepisu jest zrozumiałe, to nawet tu pojawiły się komplikacje. Większość hulajnóg nie posiada kierunkowskazów, dlatego manewry sygnalizować możemy tylko przez wyciągnięcie ręki, co pogarsza stabilność jazdy i zwyczajnie grozi wywrotką. Wygodniej i bezpieczniej byłoby wskazać kierunek jazdy nogą, co zresztą zaproponował Senat, ale ten pomysł, jak i wiele innych, został odrzucony.
Gdzie można parkować?
Nowa ustawa o hulajnogach reguluje nie tylko kwestie związane z poruszaniem się pojazdami elektrycznymi, ale również z ich parkowaniem. Hulajnoga elektryczna przepisy 2021 – gdzie zostawić hulajnogę? Co nam grozi za niewłaściwe parkowanie?
Hulajnogi w pierwszej kolejności powinny być pozostawiane w specjalnie wyznaczonych do tego miejscach. Pierwsze takie strefy pojawiły się już np. w Trójmieście. Jeśli w pobliżu nie ma takiego miejsca, pojazd można zostawić na chodniku, ale tylko w określonych warunkach:
- szerokość chodnika jest nie mniejsza niż 1,5 m a pozostawiona na nim hulajnoga nie utrudnia ruchu pieszym,
- hulajnoga zostanie ustawiona wzdłuż zewnętrznej krawędzi chodnika (oddalonej od jezdni).
Dla zobrazowania: jeśli po lewej stronie chodnika jest jezdnia, a po prawej budynek, to ustawiamy hulajnogę przy ścianie, równolegle do niej.
Nieprawidłowo zaparkowane UTO może zostać usunięte na koszt właściciela – 123 zł za usunięcie plus 23 zł za każdy dzień przechowywania. Poza stratą finansową dla użytkownika taki zapis niesie jeszcze jedno utrudnienie – większość prywatnych hulajnóg elektrycznych nie posiada rejestracji, dlatego wskazanie jej właściciela może być w praktyce niemożliwe.
Czego nie można robić?
Ustawa UTO 2021 określa zachowania niedopuszczalne podczas korzystania z hulajnóg elektrycznych oraz urządzeń transportu osobistego. Za nieprzestrzeganie tych przepisów grozi nam kara finansowa w postaci mandatu.
Zabronione jest m.in.:
kierowanie hulajnogą osobie znajdującej się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu;
przewożenie hulajnogą innych osób, zwierząt lub ładunku (nie przewieziesz więc hulajnogą zakupów w doczepionym koszyku);
ciągnięcie lub holowanie innych pojazdów;
jazda po jezdni obok innego uczestnika ruchu (wybierając się na przejażdżkę ze znajomymi musicie jechać jeden za drugim, a nie obok siebie);
jazda bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy i nóg na pedałach;
pozostawianie hulajnóg elektrycznych inaczej niż równolegle do zewnętrznej krawędzi chodnika;
czepianie się innych pojazdów i ciągnięcie za sobą osoby korzystającej z hulajnogi, UTO lub UWR itp.
Mandaty
Za nieprzestrzeganie przepisów możemy otrzymać mandat o różnej wysokości. Poniżej najważniejsze z nich.
- 50 zł – za naruszenie obowiązku korzystania z drogi dla rowerów lub pasa ruchu rowerowego, biegnących w kierunku jazdy rowerzysty oraz za naruszenie zakazu poruszania się rowerem w ciągu pieszym;
- 100 zł – za czepianie się pojazdów, za przejazd na czerwonym świetle, za naruszenie warunków zatrzymania lub postoju pojazdu na chodniku, za kierowanie bez uprawnienia rowerem i wózkiem rowerowym, za przewożenie innej osoby, zwierzęcia lub ładunku;
- 100 do 300 zł – za hamowanie w sposób powodujący zagrożenie bezpieczeństwa ruchu lub jego utrudnienie;
- 200 zł – za korzystanie podczas jazdy z telefonu w sposób wymagający trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku przez kierującego pojazdem;
- 300-500 zł – za kierowanie na drodze publicznej, w strefie zamieszkania lub w strefie ruchu pojazdem innym niż mechaniczny przez osobę znajdującą się w stanie po spożyciu alkoholu (0,2-0,5 promila) lub podobnie działającego środka (lub orzeczone przez sąd do 14 dni aresztu lub grzywna do 5000 zł);
- 350 zł – za nieustąpienie przez kierującego pojazdem pierwszeństwa pieszym znajdującym się na przejściu;
- 500 zł – za jazdę w stanie nietrzeźwości (lub orzeczone przez sąd do miesiąca aresztu,
- do 5000 zł grzywny i zakaz prowadzenia pojazdów innych niż mechaniczne na okres od 6 miesięcy do 3 lat).
Warunki techniczne pojazdów
Ustawa “Prawo o ruchu drogowym” nie określa dokładnych parametrów UTO, jednak i ta kwestia zostanie niedługo uregulowana. Przepisy dotyczące hulajnogi elektrycznej pod kątem wymiarów czy mocy zostaną opisane w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Zmiana do rozporządzenia zostanie wprowadzona pod koniec roku 2021 i będzie określać dopuszczalny:
- wymiar hulajnogi (1,3 m długości i 0,9 m szerokości),
- wagę (do 25 kg),
- konstrukcję (ograniczenie prędkości do 20 km/h),
- oświetlenie (przynajmniej jedno światło pozycyjne białe lub żółte selektywne z przodu, minimum po jednym pozycyjnym czerwonym i czerwonym odblasku z tyłu, przynajmniej po jednym odblasku na każdym boku),
- dzwonek (głośny, ale “nieprzeraźliwy”),
- i tak dalej.
Na szczęście zmiany w rozporządzeniu będą dotyczyć dopiero hulajnóg wprowadzonych do obrotu po 31.12.2022 r. Pojazdy zakupione wcześniej nie muszą spełniać nowych wymagań. Nie zmienia to jednak faktu, że tak mocne ograniczenia dotyczące konstrukcji sprawią, że wszelkie hulajnogi terenowe zwyczajnie przestaną mieć sens.
Podsumowanie
Długo wyczekiwana ustawa o hulajnogach elektrycznych reguluje również kwestię korzystania z UTO i UWR. Choć nowe przepisy były bezsprzecznie potrzebne, to zostały stworzone w bardzo nieprzemyślany sposób. Ustawodawca nie wziął pod uwagę realiów, wiele kwestii zupełnie pominięto, a inne zostały wprowadzone w formie bardzo niekorzystnej dla użytkownika, nawet pomimo zgłaszanych uwag oraz poprawek Senatu.
Hulajnogi elektryczne w dużej mierze miały pomagać w przemieszczaniu się po mieście i stanowić alternatywę dla samochodu. Niestety, mocne ograniczenie prędkości to uniemożliwia. Tym bardziej, że ścieżki rowerowe wciąż nie są standardem, a większość jezdni dopuszcza ruch z prędkością powyżej 30 km/h. Jeśli przez większą część trasy musimy poruszać się na hulajnodze z prędkością pieszego, jej użytkowanie przestaje być zasadne.
Restrykcje dotyczące rozmiaru, wagi i prędkości, które mają wejść w życie w przyszłym roku, zupełnie odbiorą sens hulajnogom terenowym. Już teraz ich użytkowanie będzie mocno utrudnione, szczególnie przez to, że nie można poruszać się poboczem drogi poza miastem. Z powodu niedopowiedzeń w ustawie ucierpią też wszystkie hulajnogi z siedziskiem, koszykiem na zakupy i inne pojazdy niewpisujące się w ściśle określone definicje.
Ustawa pozwala wreszcie korzystać ze ścieżek rowerowych i słusznie określa dopuszczalny wiek użytkownika UTO. Dobrze też, że nowe hulajnogi będą musiały posiadać w wyposażeniu właściwe oświetlenie i dzwonek. To jednak jedyne pozytywy, które można znaleźć w nowych przepisach. Reszta z nich jest – mówiąc wprost – oderwana od rzeczywistości i niepotrzebnie utrudnia jazdę na urządzeniach transportu osobistego. Skutek może być taki, że fani hulajnóg i UTO będą znów przesiadać się do samochodów. A szkoda, ponieważ elektromobilność mogła być szansą na pozbycie się problemu korków w dużych miastach, lepszą komunikację w małych miejscowościach oraz poprawę stanu środowiska.
Źródła:
1. Ustawa UTO 2021 Dostęp 20.05.2021 r.
2. Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Dostęp 20.05.2021 r.
3. Przepisy o e-hulajnogach wchodzą w życie. Prawo.pl Dostęp 20.05.2021 r.